słowa: Jan Kochanowski (1590 r.)
muzyka: Sylwek Szweda 12.1999 r.
aranżacja utworu: Szymon Gołąbek
śpiew: Krystyna Szweda, Agnieszka Stec i Sylwester Szweda
gitary: Janusz Marczewski, Rafał Jarczewski i Szymon Gołąbek
8 utwór z płyty PIERWSZE BOŻE NARODZENIE - Sylwester Szweda i Przyjaciele (2012r.)
Twórczość Jana Kochanowskiego (1530-1584) stała się najpełniejszą syntezą nowożytnych, przełomowych dążeń epoki renesansu w dziedzinie literatury. Związana była z historycznym podłożem, które ją wydało, wyrosła z panujących idei "złotego wieku", lecz uzyskała nieśmiertelność, zgodnie z przywilejem przysługującym tylko twórcom największym.
Kochanowski wybiegł ponad horyzonty epoki, w najważniejszych swoich dziełach zamknął wartości, które nie dadzą się objaśnić wyłącznie historycznie. Torowały one nowe drogi, a w pełni je odkryła i doceniła dopiero potomność. Kochanowski wywodził się ze średnio zamożnej rodziny szlacheckiej. Studia na Akademii Krakowskiej rozpoczął w 1544 roku. Kontynuował je na uniwersytetach w Królewcu i w Padwie, która okazała się ważnym etapem w jego duchowym i intelektualnym rozwoju. W okresie padewskim powstają pierwsze łacińskojęzyczne utwory Kochanowskiego: fraszki i elegie miłosne. Po powrocie do kraju w 1559 r. roku rozpoczął służbę dworską. Przebywał też na dworze króla Zygmunta Augusta i uhonorowany został tytułem sekretarza królewskiego.
W okresie dworskim powstają utwory polskie Kochanowskiego: fraszki, pieśni, rozpoczyna też pracę nad "Psałterzem". Pierwszym opublikowanym utworem poetyckim w języku polskim (1561) był wiersz "O śmierci Jana Tarnowskiego", kolejnym (ok. 1562) poemat humanistyczny "Zuzanna". Na początku lat siedemdziesiątych XVI wieku Jan Kochanowski porzuca dwór i osiada na wsi, w rodzinnym majątku Czarnolas. W roku 1586 w Drukarni Łazarzowej ukazała się książka zatytułowana "Pieśni...Księgi dwoje". Wydanie to obejmuje 25 pieśni Ksiąg pierwszych, 24 pieśni Ksiąg wtórych, "Pieśń świętojańską o Sobótce" (powest. 1567-1571), hymn "Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary" (powst. ok. 1559), epicedium "O śmierci Jana Tarnowskiego" oraz "Pamiątkę Janowi Baptyście hrabi na Tęczynie". Nie wszystkie utwory, którym poeta nadał miano pieśni, weszły do tej edycji. Niektórych Kochanowski do druku nie przeznaczył. Wyszły one w 1590 roku w tomie pt. "Fragmenta albo pozostałe pisma".
Znalazło się w nim 11 pieśni, kolęda "Tobie bądź chwała Panie wszego świata" oraz pieśń żałobna "Kto kiedy miał słuszniejszą przyczynę płakania...".W zbiorku "Pieśni księgi dwoje" podjął Kochanowski próbę stworzenia cyklu utworów lirycznych na wzór horacjańskiego zbioruOdarum sive carminum libri quator. Znalazły się tu pieśni, w których ukazane zostały zdarzenia historyczne i współczesne poecie (liryka okolicznościowa), doznania miłosne (liryka miłosna), życie towarzyskie i zjawiska natury (liryka refleksyjna). Ta ostatnia grupa wierszy wykazuje najsilniejszy związek z Horacym.
